7 tips tegen plankenkoorts

Het overkomt de besten en ook ervaren sprekers: zenuwen tijdens een presentatie. Van PhD-student tot hoogleraar en van stagiair tot CEO: plankenkoorts is menselijk en komt veel voor. Maar mensen zijn er niet altijd heel open over. Terwijl vrijwel iedereen de spanning herkent die een presentatie met zich meebrengt. Daarom hier 7 tips hoe je om kunt gaan met nervositeit tijdens het spreken.

Tip 1) Zie angst als alertheid 
We hebben de neiging om angst als iets negatiefs te zien. Maar het helpt ons lichaam ook om alert en paraat te staan in spannende situaties. We staan op scherp. Je kan je bonkende hart dus als iets positiefs zien: het helpt je te presteren. 

Tip 2) Ken de eerste paar zinnen uit je hoofd
Adrenaline heeft geen lange levensduur. Het wordt vrij snel afgebroken in je lichaam. Na slechts een paar minuten heb je er dus al beduidend minder van in je bloed. Het is dus zaak om vooral die eerste golf van nervositeit door te komen. Daarna wordt het vanzelf makkelijker. De meeste spanning is vaak vlak in de eerste minuten van een presentatie. Bij vrijwel alle sprekers is na daarna de spanning al een heel stuk gedaald. Leer dus simpelweg je start goed uit het hoofd. Het helpt je om die eerste minuut door te komen. Daarnaast geeft het vertrouwen als je begin goed ging. 

Tip 3) Adem
Verreweg de makkelijkste manier om tot jezelf te komen is door rustig te ademen. Bij spanning ademen we vaak hoog in de borst, vrij snel en oppervlakkig. Voordat je voor de groep gaat staan kun je een keer diep inademen door je neus, waarbij je ademt naar je buik. Adem vervolgens rustig uit door de mond. Een simpele methode om direct meer ontspanning toe te laten.

Tip 4) Het publiek is vriendelijk
Bedenk je dat deze mensen graag jouw verhaal willen horen. Ze willen dus dat je succes hebt. Ben je bang dat ze jouw zenuwen zien? Het geeft alleen maar aan dat je een mens bent en dat je het belangrijk vindt wat je staat te doen. Het publiek leeft doorgaans alleen maar mee en moedigt je in stilte aan. 

Tip 5) Zoek interactie op
We zijn sociale dieren en willen graag erbij horen, goedkeuring, bevestiging. Een groep reageert anders dan als je mensen individueel spreekt. Bij een gesprek geeft de ander aan dat deze je hoort. Een publiek doet dat niet. Ineens sta je voor al die starende ogen. Door even echt contact te maken met iemand op de eerste rij doorbreek je dit. Kans is groot dat deze persoon non-verbaal een seintje terug gaat geven: een knikje, een lachje. Dat maakt de communicatie ineens wat menselijker en vertrouwder. Je kan ook een simpele vraag stellen aan het publiek. Als je antwoord krijgt, voelt het ook meer als een natuurlijke, menselijke interactie. Ook humor helpt: als je publiek lacht, ontlaadt dat vaak ook spanning.

Tip 6) Stilte
Een stilte laten vallen, voelt doodeng. Toch kan het gek genoeg enorm helpen om met meer zekerheid op het podium te staan. Misschien niet de eerste keer, maar als je durft oefen het eens. Na een paar keer merk je dat jij de controle hebt, het tempo bepaalt en altijd een pauze kan nemen om even adem te halen. Wil je even nadenken wat je volgende zin wordt? In plaats van ‘uhhh’ te zeggen, kun je ook gewoon even een stilte laten vallen. De meeste sprekers razen door een verhaal heen. Een welgemikte pauze is dan ook heel prettig en dienstbaar voor je publiek.

Tip 7) Een beetje bluffen
Het is niet gek als je ineens het gevoel hebt dat je de helft vergeten bent. Dat je te laat bedenkt dat je bij de vorige slide nog iets wilde zeggen, dat je merkt dat je bijna door de tijd heen bent of dat je iets te kort door de bocht ging bij een bepaald punt. Het publiek had geen idee wat je precies wilde zeggen. Als jij doet alsof het zo hoorde, merkt niemand er wat van. Een beetje bluffen mag dus wel. 

Hopelijk helpen deze tips je om de volgende presentatie met verve door te komen!

Beter leren presenteren?